Piramida w Górze

Właśnie formę starożytnego grobowca nadano upamiętnieniu Piotra i Anny Czajkowskich, dziedziców Łąkocina i Góry, jak głosi marmurowe epitafium.  Czytamy na nim: Piotr Czaykowski kapitan 4 pułku piechoty wojsk polskich ozdobiony krzyżem pro virtuti militari, ur. 15.6.1804 w Łankowicach um. 11. 7.1858 r. w Łąkocinie (niemal identyczna inskrypcja znajduje się na krzyżu wieńczącym pomnik, swoistym piramidionie, ostatnim kamieniu wieńczącym piramidę).

W wieku 21 lat Piotr Czajkowski rozpoczął karierę wojskową, którą zweryfikowało powstanie listopadowe. 26 maja 1831 r. w randze porucznika za bohaterstwo, w czasie przegranej bitwy pod Ostrołęką, odznaczony został złotym krzyżem Orderu Virtuti Militari. Po klęsce insurekcji, zwolniony z niewoli rosyjskiej i skazany na banicję, osiadł w Tucznie (w państwie pruskim). Dzięki małżeństwu z Anną Zawadzką (1800-1880) został właścicielem Łąkocina. W 1847 r. zakupił Górę. Zmarł w 1858 r. Nad jego grobem wdowa, córka i wnuki wzniosły piramidę. Czy takiego upamiętnienia oczekiwał bohaterski żołnierz i prawy ziemianin? 

Pytanie bez odpowiedzi. Ale dlaczego piramida?  21 lipca 1798 r. Napoleon Bonaparte, widząc na horyzoncie piramidy w Gizie, wypowiedział słynne zdanie „Żołnierze! Pamiętajcie, że czterdzieści wieków patrzy na was z wysokości tych pomników!” Nieudana wyprawa boga wojny do Egiptu objawiła światu niesamowite zabytki kraju faraonów. 

Narodziła się egiptologia. Wyobraźnią Europejczyków zawładnęły pustynne kolosy, Sfinks i piramidy. 45 lat później w Egipcie pojawiła się pruska ekspedycja, tym razem już tylko naukowa, kierowana przez Karla Richarda Lepsiusa. Informacje o cudach starożytnego Egiptu dotarły także do zagubionych na peryferiach Królestwa Prus Łąkocina i Góry. Wśród europejskich elit pojawiła się ekscentryczna moda na budowę piramid - miniatru grobowców faraonów. Najsłynniejsza nowożytna piramida w granicach dzisiejszej Polski, wzniesiona w 1811 r., znajdują się w Rapie, w województwie warmińsko-mazurskim.

O piramidach w Gizie, C.W.Ceram - autor „Bogów, grobów i uczonych”, książki, od której wielu zaczyna romans z archeologią, pisał: „skamieniała geometria, milcząca wiekuistość, świadkowie świata”.  Piramida w Górze, zagadkowa ceglana budowla pokryta tynkiem, monumentalna, lecz tylko w perspektywie Góry. Świadectwo dawnej fascynacji jeszcze bardziej odległą przeszłością. Pragnienie nieśmiertelności. Wyjątkowy zabytek w wyjątkowym miejscu.